Thái Nguyên: Thúc đẩy tiêu thụ nông sản qua nền tảng số

Câu chuyện chưa kể trọn vẹn trên môi trường số

Từ những rặng chè Tân Cương trập trùng sương phủ, những vườn na, bưởi ngọt lành vùng Đại Từ, đến miến dong Phú Lương, gạo nếp nương Võ Nhai... mỗi sản vật Thái Nguyên đều mang trong mình hồn cốt của núi rừng, mồ hôi và kỳ vọng của người nông dân. Thế nhưng, trong dòng chảy dữ dội của thị trường và cuộc đua chuyển đổi số, hành trình định danh, kết nối và tiêu thụ những sản phẩm ấy đang phải đối mặt với bài toán: Làm sao để “nông sản số hóa” không bị “số hóa nông sản” một cách sáo rỗng?

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng mua sắm trực tuyến, thương mại điện tử đang mở ra một “cánh cửa lớn” giúp sản phẩm nông nghiệp vươn ra khỏi không gian làng quê, tiếp cận thị trường cả nước và quốc tế. Tuy nhiên, nắm bắt được cơ hội này đòi hỏi địa phương không chỉ có sản phẩm tốt, mà còn phải có nền tảng, công cụ và chiến lược bài bản để quảng bá, kết nối và “giữ chân” người tiêu dùng trên môi trường số.

Ông Nguyễn Bá Chính, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên (thứ ba từ phải sang) tham gia phiên Megalive sản phẩm nông sản tỉnh Thái Nguyên "Tự hào hàng Việt - Thái Nguyên đệ nhất danh trà" - Ảnh Nguyên Thảo

Những năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên đã sớm xác định chuyển đổi số là giải pháp đột phá để quảng bá và tiêu thụ nông sản. Theo Sở Công Thương Thái Nguyên, toàn tỉnh hiện có hàng trăm sản phẩm OCOP, trong đó nhiều sản phẩm đạt 3-4 sao, đủ điều kiện để xây dựng thương hiệu và mở rộng tiêu thụ qua môi trường số.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Bá Chính, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh, thương mại điện tử không chỉ là xu hướng, mà đã trở thành một chiến lược rõ nét.

“Tận dụng sức mạnh của livestream, mạng xã hội và thương mại điện tử đã giúp sản phẩm của Thái Nguyên, đặc biệt là sản phẩm của bà con đồng bào dân tộc, kết nối trực tiếp với người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Đây là hướng đi tất yếu trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển nhanh chóng và cũng là minh chứng cho tinh thần chủ động, sáng tạo của tỉnh nhà”, ông Nguyễn Bá Chính nói.

Theo ông Chính, những phiên Megalive không đơn thuần là hoạt động thương mại, mà còn góp phần lan tỏa câu chuyện văn hóa, niềm tự hào về danh trà Thái Nguyên, khi các livestream bán hàng được lồng ghép khéo léo hình ảnh làng chè, truyền thống canh tác và bản sắc vùng miền.

Tại Thái Nguyên, thương mại điện tử không chỉ là xu hướng, mà đã trở thành một chiến lược rõ nét. Ảnh: Thanh Phong

“Việc lồng ghép câu chuyện văn hóa vào hoạt động thương mại đã góp phần gia tăng giá trị cảm xúc, nâng cao hình ảnh sản phẩm nông sản Thái Nguyên trên thị trường”, ông Nguyễn Bá Chính khẳng định.

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên kỳ vọng, từ các chương trình này, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân sẽ từng bước tiếp cận, làm chủ kỹ năng xây dựng thương hiệu số, kỹ năng bán hàng trực tuyến và marketing số, qua đó thích ứng tốt hơn với yêu cầu phát triển bền vững trong nền kinh tế mới.

Nhận diện những thách thức

Dù chuyển đổi số đang được đẩy mạnh, nhưng theo đánh giá của nhiều chuyên gia và chính quyền địa phương, hành trình số hóa nông sản Thái Nguyên vẫn chưa thể gọi là “xuôi chèo mát mái”.

Trước hết, nhiều hộ dân và hợp tác xã còn yếu về kỹ năng số, thiếu nguồn nhân lực chuyên trách làm marketing, bán hàng online hay vận hành cửa hàng số. Đa số vẫn quen với cách bán truyền thống tại chợ, qua thương lái hoặc tại cửa hàng trưng bày OCOP địa phương. Việc đầu tư vào hình ảnh, bao bì, quảng bá thương hiệu, vốn là “linh hồn” trong thương mại điện tử vẫn bị xem nhẹ.

Thực tế, nhiều HTX vẫn còn phụ thuộc vào một hoặc hai kênh tiêu thụ cố định, chưa biết tận dụng mạng xã hội như TikTok, Facebook để thu hút khách hàng. Một số rào cản kỹ thuật như thiếu mã số mã vạch, không đạt chuẩn truy xuất nguồn gốc, hình ảnh sản phẩm thiếu chuyên nghiệp, hay chưa có tài khoản ngân hàng/máy POS... khiến nhiều nông hộ bị “gãy” ngay từ khâu đầu khi đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử.

Theo ông Nguyễn Bá Chính, để thương mại điện tử thực sự phát triển thực chất, phải bắt đầu từ gốc: “Chuyển đổi số không thể chỉ dừng ở khẩu hiệu, mà phải bắt đầu từ con người. Chúng tôi xác định rõ, muốn thương mại điện tử phát triển bền vững, phải làm từ kỹ năng số, từ gian hàng số, từ nhận thức và năng lực vận hành của chính người dân, doanh nghiệp.”

Tỉnh Thái Nguyên đã và đang triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp xúc tiến thương mại kết hợp với chuyển đổi số. Ảnh: Hoàng Cường

Cần cú hích mạnh từ hạ tầng và thể chế

Nhằm tháo gỡ các nút thắt, tỉnh Thái Nguyên đã và đang triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp xúc tiến thương mại kết hợp với chuyển đổi số. Thứ nhất, tăng cường kết nối giữa các chủ thể sản xuất, thương mại, nền tảng công nghệ. Sở Công Thương và Trung tâm Xúc tiến Thương mại tỉnh đã chủ động làm việc với các sàn thương mại điện tử lớn để mở gian hàng địa phương, tổ chức hội nghị kết nối cung cầu trên nền tảng số, lồng ghép đào tạo kỹ năng vận hành gian hàng trực tuyến cho HTX và hộ nông dân.

Thứ hai, khuyến khích các doanh nghiệp đầu chuỗi đầu tư vào nông sản địa phương, ký hợp đồng tiêu thụ lâu dài, đồng thời xây dựng hệ sinh thái logistics, đóng gói, vận chuyển phù hợp với yêu cầu thị trường thương mại điện tử. Một số mô hình liên kết ba bên (nông dân, doanh nghiệp, nền tảng thương mại điện tử) đã bước đầu phát huy hiệu quả.

Thứ ba, xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm theo hướng số hóa toàn diện: từ việc gắn mã truy xuất nguồn gốc, thiết kế logo bao bì nhận diện đến sản xuất nội dung tiếp thị số. Các sản phẩm OCOP 4 sao, sản phẩm đặc sản vùng miền sẽ được hỗ trợ xây dựng “bộ nhận diện số” bài bản, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại.

Đặc biệt, để hoạt động xúc tiến thương mại cho nông sản Thái Nguyên trên nền tảng số thực sự “cất cánh”, không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực đơn lẻ của từng HTX hay sở, ngành. Cần một “cú hích kép” từ hạ tầng số và khung chính sách.

Thái Nguyên cần tiếp tục đầu tư mạnh cho hạ tầng số ở nông thôn: mở rộng vùng phủ sóng internet tốc độ cao, xây dựng trung tâm hỗ trợ chuyển đổi số cấp xã/huyện, phát triển hệ sinh thái đào tạo thương mại điện tử cho nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ. Đồng thời, xây dựng cơ sở dữ liệu số về sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương, giúp nhà bán hàng dễ dàng tra cứu, kết nối và giới thiệu sản phẩm.

Về mặt thể chế, cần có chính sách hỗ trợ thiết thực như ưu đãi thuế, tín dụng số, trợ giá vận chuyển, hỗ trợ kinh phí quảng bá online cho các sản phẩm địa phương. Đặc biệt, cần hình thành Quỹ Xúc tiến thương mại số cấp tỉnh để triển khai các chiến dịch dài hơi, chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

Quảng bá nông sản Thái Nguyên trên nền tảng số không chỉ là giải pháp ứng phó xu hướng tiêu dùng hiện đại, mà còn là chiến lược lâu dài để nâng tầm thương hiệu địa phương, khơi thông thị trường, đưa nông sản “thoát cảnh mùa vụ”. Nhưng để giấc mơ số hóa thành hiện thực, cần hơn cả là một hệ sinh thái xúc tiến thương mại số bền vững, nơi mà mỗi sản phẩm không chỉ là một mặt hàng, mà là một câu chuyện, một niềm tự hào, được kể bằng công nghệ, chạm đến trái tim người tiêu dùng khắp mọi miền.