Chuyển mình xanh hóa giao thông

Giao thông vận tải là ngành gây hiệu ứng nhà kính do phát thải khí CO2 lớn nhất trong tất cả các ngành kinh tế, ước chiếm tỷ trọng khoảng 29%. Trong đó hơn 90% nhiên liệu sử dụng cho giao thông vận tải là từ dầu mỏ, dầu xăng và dầu diesel, vì vậy có thể nói một lượng CO2 khổng lồ được phát thải từ các phương tiện giao thông mỗi ngày. 

Có hai cách để hạn chế việc này: một là hạn chế phương tiện cá nhân hướng tới sử dụng các phương tiện giao thông công cộng và hai là sử dụng các phương tiện giao thông xanh thân thiện với môi trường. Chuyển mình xanh hóa giao thông cũng chính là chủ đề chính chương trình “Hành trình Net Zero” phát sóng vào ngày 17/6 trên kênh VTV9 vừa qua. Chương trình có sự đồng hành của “Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam).

Nghiên cứu của Viện Môi trường và Tài nguyên cho biết trong các loại hình giao thông gây ô nhiễm và phát thải thì giao thông đường bộ chiếm tỷ trọng cao nhất với 18,5% lượng phát thải khí nhà kính ở Việt Nam, đồng thời đường bộ còn là nguồn gây ô nhiễm chính cho không khí ở các đô thị lớn như thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, vì vậy mới đây thành phố Hồ Chí Minh đã lên kế hoạch chuyển đổi 400.000 xe máy sang xe máy điện cho Shipper và tài xế công nghệ. Chuyển đổi này không chỉ góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường mà còn giúp các tài xế tiết kiệm chi phí vận hành đáng kể. Tuy nhiên bài toán tài chính và các rào cản hỗ trợ vẫn là mối quan tâm lớn của nhiều người đang mưu sinh bằng nghề chạy xe công nghệ.

Theo tính toán của Viện Nghiên cứu phát triển thành phố Hồ Chí Minh thì với mỗi tài xế xe công nghệ nếu như chạy khoảng 100km/ngày thì chi phí tiền xăng sẽ khoảng từ 70.000 đồng đến 100.000 đồng, tuy nhiên nếu chuyển sang dùng xe điện thì mức chi phí này giảm còn khoảng 1/5, vì vậy tài xế có thể tiết kiệm được khoảng 1,5 triệu đồng/tháng và với số tiền tiết kiệm này nếu dùng để mua xe điện thì có thể hoàn tất khoản trả trong vòng 2 đến 2,5 năm.

Rào cản lớn nhất vẫn là vốn ban đầu và điều kiện tài chính, nhiều tài xế bày tỏ mong muốn chuyển đổi nhưng vẫn lo ngại vì chưa có đủ nguồn lực. Hiện nay, cả 3 nền tảng gọi xe công nghệ gồm Grab, Be, Xanh SM đều đang tham gia cuộc đua chuyển đổi phương tiện xanh cho tài xế, không chỉ kết hợp với các hãng xe điện các nền tảng cũng ra mắt các trung tâm kết nối giữa các bên từ hãng xe, ngân hàng để có các chính sách giảm lãi vay phù hợp.        

Cũng trong chương trình, ông Lê Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng kinh tế - Viện Nghiên cứu phát triển thành phố Hồ Chí Minh cho biết: thiết kế các sản phẩm tín dụng cho các tài xế, Viện đã làm việc với một ngân hàng lớn có mạng lưới chi nhánh toàn quốc, làm việc với một đơn vị có thể cung cấp tín dụng vi mô sẵn sàng thiết kế những sản phẩm tín dụng cho tài xế xe máy công nghệ.

Nhằm đặt được mục tiêu chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện, thành phố Hồ Chí Minh đề xuất cơ chế hỗ trợ về tài chính như miễn thuế với AT và miễn lệ phí trước bạ cho tài xế công nghệ. 

Trên góc độ toàn quốc theo chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh, từ đây đến năm 2030 Việt Nam cần giảm từ 20% – 30% lượng khí thải từ phương tiện giao thông, tuy vậy giao thông Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch, khi chiếm gần 1/4 tổng phát thải khí nhà kính. Do đó các doanh nghiệp vận tải hiện nay cũng phải đặt mình để chuyển đổi sang một hệ thống vận tải xanh. Đó không còn là xu hướng mà trở thành yếu tố bắt buộc đối với doanh nghiệp.

Tại Việt Nam, chính phủ cũng có nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong chuyển đổi phương tiện như miễn lệ phí trước bạ trong 3 năm đầu tiên và giảm 50% lệ phí trước bạ trong 2 năm tiếp theo cho xe tải điện vận hành bằng Pin. Hiện nay việc siết chặt chuẩn khí thải đối với phương tiện cũ theo lộ trình Ozone 5 cũng đang làm áp lực đối với các doanh nghiệp vận tải, khi khối lượng vận chuyển tăng lượng phát thải CO2 cũng tăng theo, do vậy giải pháp của doanh nghiệp là phải đảm bảo hiệu suất vận chuyển tốt hơn thay vì giảm khối lượng hàng hóa. Nhiều doanh nghiệp tập trung vào đổi mới đội xe hoặc tối ưu hóa hiệu suất nhiên liệu để tiết kiệm chi phí.  

Chuyển mình xanh hóa giao thông tại Việt Nam là một bước đi quan trọng nhằm cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Thành công của chương trình này không chỉ đến từ sự quyết tâm của Chính phủ mà còn cần sự đồng hành của toàn xã hội. Khi giao thông xanh trở thành lựa chọn ưu tiên của mỗi người dân, Việt Nam sẽ hướng tới một tương lai bền vững, xanh sạch và nâng cao chất lượng cuộc sống cho các thế hệ mai sau.

Với sứ mệnh truyền cảm hứng hành động, “Hành trình Net Zero” không chỉ là chương trình truyền hình mà còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ đến cộng đồng: Bảo vệ môi trường không phải là lựa chọn, mà là trách nhiệm chung của tất cả chúng ta. Đón xem “Hành trình Net Zero” phát chính vào 21h00 Thứ Ba, phát lại vào 16h45 Thứ Hai hàng tuần trên kênh VTV9.