Chính phủ giữ nguyên quy định về chủ sở hữu hưởng lợi và phát hành trái phiếu

Với 455/457 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) vào sáng ngày 17/6.

Cán bộ công chức, viên chức không được tham gia thành lập doanh nghiệp

Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về quy định liên quan đến “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp”. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cùng nhiều đại biểu Quốc hội thống nhất với việc đưa khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp” vào dự thảo Luật theo hướng khái quát, quy định nguyên tắc chung, bảo đảm sự tương thích với Luật Phòng, chống rửa tiền.

Chính phủ đã tiếp thu các góp ý về mặt kỹ thuật, bổ sung quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thu thập, lưu giữ và cung cấp thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi. Đồng thời, dự thảo Luật cũng giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết tiêu chí xác định chủ sở hữu hưởng lợi và chế tài xử lý khi doanh nghiệp không cung cấp thông tin theo quy định.

Liên quan đến đề xuất bổ sung điều khoản chuyển tiếp tại Điều 2 dự thảo Luật – nhằm quy định thời hạn cụ thể để doanh nghiệp thành lập trước thời điểm Luật có hiệu lực phải bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, Chính phủ đã điều chỉnh theo hướng: việc bổ sung thông tin này sẽ được thực hiện đồng thời với thời điểm doanh nghiệp đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, thay vì đặt ra một thời hạn cụ thể.

Việc không quy định thời hạn bắt buộc được Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng lý giải: Nếu yêu cầu doanh nghiệp thực hiện một thủ tục hành chính riêng chỉ để kê khai bổ sung thông tin chủ sở hữu hưởng lợi sẽ làm phát sinh thêm thủ tục, tăng chi phí tuân thủ, đi ngược với chủ trương cải cách hành chính của Đảng, Nhà nước.

Bên cạnh đó, quy định này có thể vi phạm nguyên tắc không hồi tố được nêu trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

"Trên thực tế, khoảng 35% doanh nghiệp mỗi năm thực hiện thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh, do đó việc cập nhật thông tin chủ sở hữu hưởng lợi sẽ dần được hoàn thiện theo thời gian"- Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay.

Về việc bổ sung đối tượng viên chức được tham gia thành lập, quản lý doanh nghiệp, tiếp thu ý kiến của một số đại biểu đề nghị rà soát để bảo đảm tính thống nhất giữa Luật Doanh nghiệp với Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Đổi mới sáng tạo và Nghị quyết 193/2025/QH15, dự thảo Luật đã sửa đổi quy định tại điểm b khoản 2 và điểm b khoản 3 Điều 17.

Theo đó, những đối tượng không được thành lập, góp vốn hoặc quản lý doanh nghiệp bao gồm công chức, viên chức theo Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, trừ trường hợp được pháp luật chuyên ngành cho phép, cụ thể là pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Giữ nguyên quy định về chủ sở hữu hưởng lợi, phát hành trái phiếu riêng lẻ

Về quy định phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty chưa đại chúng (trái phiếu doanh nghiệp), một số đại biểu Quốc hội kiến nghị không đưa vào Luật Doanh nghiệp các điều kiện cụ thể liên quan đến việc phát hành trái phiếu riêng lẻ, đồng thời đề xuất giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này, tương tự như cơ chế của Luật Chứng khoán.

Tuy nhiên, trong Tờ trình số 286/TTr-CP và quá trình giải trình trước Quốc hội, Chính phủ đã phân tích rõ tính cần thiết của việc luật hóa nội dung này nhằm tăng cường kiểm soát rủi ro, bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư và bảo đảm sự minh bạch của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, Chính phủ đề xuất giữ nguyên quy định như trong dự thảo Luật.

Quan điểm này đã nhận được sự đồng thuận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tại Thông báo số 2001/TB-VPQH, Ủy ban đã thống nhất bổ sung quy định về hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu như một điều kiện bắt buộc khi doanh nghiệp chưa đại chúng phát hành trái phiếu riêng lẻ. Mục tiêu là nâng cao năng lực tài chính của tổ chức phát hành, hạn chế nguy cơ mất khả năng thanh toán, từ đó tăng cường kỷ luật thị trường và bảo đảm an toàn cho cả bên phát hành và nhà đầu tư.

Đối với những ý kiến đề nghị làm rõ tác động của quy định này đến hoạt động quản lý, điều hành và tính phù hợp trong áp dụng pháp luật đối với một số nhóm doanh nghiệp đặc thù, như doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp phát hành trái phiếu để triển khai dự án bất động sản, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ… Chính phủ đã nghiêm túc tiếp thu. Dự thảo Luật đã được rà soát, chỉnh lý và bổ sung cụ thể tại Phụ lục Báo cáo, nhằm bảo đảm rõ ràng về phạm vi điều chỉnh và nguyên tắc phân loại chủ thể không thuộc diện áp dụng quy định này theo Luật Doanh nghiệp.

Việc quy định cụ thể ngay trong Luật, thay vì giao toàn bộ cho Chính phủ hướng dẫn, không chỉ góp phần nâng cao tính dự báo và ổn định pháp lý mà còn thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm trong việc kiểm soát rủi ro tài chính, phòng ngừa hệ lụy trên thị trường vốn, một trong những trụ cột của nền kinh tế hiện đại.