Phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong lĩnh vực hóa chất

Sáng 27/6, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị trực tuyến tập huấn chuyên sâu về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì Hội nghị, cùng dự có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân

Tham dự trực tiếp tại điểm cầu trụ sở Bộ Công Thương có lãnh đạo các Cục, Vụ, Viện, đơn vị chức năng thuộc Bộ. Hội nghị được kết nối trực tuyến đến UBND các tỉnh, thành phố; UBND các huyện, các xã trên cả nước.

Ngay sau bài phát biểu khai mạc của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tại Hội nghị trực tuyến tập huấn chuyên sâu về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ Công Thương, ông Trần Quang Huy - Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Công Thương đã công bố Quyết định số 1456/QĐ-BCT ngày 26/5/2025 về việc thành lập Tô công tác của Bộ Công Thương thực hiện Kết luận số 155-KL/TW ngày 17/5/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và đường dây nóng của Bộ để tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp các nội dung, đề xuất, kiến nghị của các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Đồng thời, hướng dẫn nội dung Thông tư số 37/2025/TT-BCT ngày 14/6/2025 của Bộ Công Thương hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn về công thương thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là cấp tỉnh) và UBND xã, phường, đặc khu (gọi chung là cấp xã) thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Vụ trưởng Trần Quang Huy cho biết, thực hiện Kết luận số 155-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Nghị định số 40/2025/NĐ-CP của Chính phủ về quy định, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công Thương, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1456/QĐ-BCT ngày 26/5/2025 về việc thành lập Tổ công tác thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tổ chức bộ máy. Tổ công tác do Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân làm tổ trưởng. Hai tổ phó là Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (thường trực) và Vụ trưởng Vụ Pháp chế. Thành viên gồm lãnh đạo các vụ, cục, đơn vị trực thuộc Bộ như Cục Hóa chất, Cục Xuất nhập khẩu, Cục Điện lực, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Cục Công nghiệp, Vụ Kế hoạch - Tài chính và Quản lý doanh nghiệp, Văn phòng Bộ…

Tổ công tác có nhiệm vụ tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp các đề xuất, kiến nghị từ địa phương, cơ quan, đơn vị liên quan đến sắp xếp tổ chức hành chính; đồng thời theo dõi, tổng hợp và tham mưu phương án xử lý phù hợp với tiến độ chung. Bộ cũng đã thành lập bộ phận đầu mối tại các đơn vị chuyên môn để tiếp nhận thông tin, hỗ trợ xử lý và điều phối theo lĩnh vực phân công. Các địa phương nếu có khó khăn, vướng mắc có thể liên hệ qua đường dây nóng hoặc trực tiếp với các đầu mối phụ trách.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 37/2025/TT-BCT gồm 4 chương, 8 điều, thay thế Thông tư số 04/2022/TT-BCT và Thông tư số 15/2023/TT-BCT, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Cụ thể, Thông tư quy định rõ phạm vi áp dụng đối với Sở Công Thương cấp tỉnh và các phòng chuyên môn về công thương tại UBND cấp xã. Sở Công Thương được xác định là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, thực hiện tham mưu và quản lý nhà nước về công thương trên địa bàn. Lĩnh vực quản lý bao gồm công nghiệp (cơ khí, luyện kim, điện, dầu khí, hóa chất…), thương mại (xúc tiến, điện tử, biên giới…), bảo vệ người tiêu dùng, logistics, cụm công nghiệp và hội nhập kinh tế quốc tế.

Thông tư cũng làm rõ cơ chế chỉ đạo kép: Sở Công Thương chịu sự quản lý của UBND cấp tỉnh và hướng dẫn về chuyên môn từ Bộ Công Thương. Phòng Kinh tế hoặc Phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị thuộc cấp xã có vai trò tham mưu cho UBND cấp xã trong thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn về lĩnh vực Công Thương. Các nội dung về phân quyền, tổ chức bộ máy, biên chế, cơ cấu chức danh cũng được quy định rõ. Trong quá trình triển khai, nếu phát sinh vướng mắc hoặc cần sửa đổi, các địa phương và đơn vị có liên quan cần chủ động báo cáo về Bộ Công Thương để kịp thời điều chỉnh.

Quy định sản xuất, kinh doanh hóa chất

Tham luận tại Hội nghị về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực hóa chất, ông Phùng Mạnh Ngọc - Cục trưởng Cục Hóa chất đã có 4 báo cáo chuyên đề về: Quy định cấp giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng 1,2,3; quy định cấp giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu hóa chất Bảng 1,2,3; kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất độc cấp tỉnh và kế hoạch xử lý hóa chất độc tồn dư của chiến tranh.

Tại báo cáo chuyên đề 1 về hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến thủ tục cấp, cấp lại, cấp điều chỉnh, thu hồi, gia hạn Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng 1, Bảng 2, Bảng 3 theo quy định tại Nghị định số 33/2024/NĐ-CP ngày 27/3/2024 của Chính phủ, ông Phùng Mạnh Ngọc đã nhấn mạnh đến điều kiện cấp giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng 1.

Theo đó, điều kiện sản xuất là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật; có cơ sở vật chất - kỹ thuật phải đáp ứng yêu cầu trong sản xuất theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Nghị định số 33/2024/NĐ-CP ngày 27/3/2024; là Giám đốc hoặc Phó Giám đốc kỹ thuật hoặc cán bộ kỹ thuật phụ trách hoạt động sản xuất hóa chất Bảng phải có trình độ từ đại học trở lên chuyên ngành hóa chất; hoặc là các đối tượng thuộc quy định tại Điều 32 Nghị định số 113/2017/NĐ CP phải được huấn luyện an toàn hóa chất.

Điều kiện kinh doanh là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật; có Cơ sở vật chất - kỹ thuật phải đáp ứng yêu cầu trong kinh doanh theo quy định tại khoản 2 Điều 8 Nghị định số 33/2024/NĐ-CP ngày 27/3/2024; có kho chứa hoặc có hợp đồng thuê kho chứa hóa chất hoặc sử dụng kho của tổ chức, cá nhân mua hoặc bán hóa chất đáp ứng được các điều kiện về bảo quản an toàn hóa chất và an toàn phòng, chống cháy nổ; người phụ trách về an toàn hóa chất của cơ sở kinh doanh hóa chất Bảng phải có trình độ trung cấp trở lên chuyên ngành hóa chất; các đối tượng thuộc quy định tại Điều 32 Nghị định số 113/2017/NĐ CP phải được huấn luyện an toàn hóa chất.

Cơ sở sản xuất hóa chất Bảng 1 ngoài việc đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 10 Nghị định số 33/2024/NĐ-CP ngày 27/3/2024 phải đáp ứng điều kiện sau đây:

Một là, chỉ được sản xuất hóa chất Bảng 1 cho một hoặc một số mục đích đặc biệt được quy định tại khoản 2, Điều 6 Luật Đầu tư, bao gồm phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, y tế, sản xuất dược phẩm, điều tra tội phạm, bảo vệ quốc phòng, an ninh;

Hai là, quy mô sản xuất tại cơ sở quy mô đơn lẻ, dung tích của các thiết bị phản ứng không vượt quá 100 lít và tổng dung tích của các thiết bị phản ứng có dung tích trên 5 lít không vượt quá 500 lít. Quy mô sản xuất tại các cơ sở khác, tổng sản lượng không vượt quá 10 kg/năm đối với mục đích bảo vệ; sản lượng không vượt quá 100 gam/năm đối với một hoá chất nhưng tổng sản lượng không vượt quá 10 kg/năm đối với mục đích nghiên cứu, y tế, dược phẩm; tổng sản lượng không vượt quá 100 gam/năm đối với các phòng thí nghiệm.

Cơ sở sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng 2, hóa chất Bảng 3 ngoài việc đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1 và 2 Điều 10 Nghị định số 33/2024/NĐ-CP ngày 27/3/2024 phải đáp ứng điều kiện: chỉ được sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng 2, hóa chất Bảng 3 cho các mục đích không bị cấm quy định tại Điều 3 Nghị định số 33/2024/NĐ-CP ngày 27/3/2024.

Quy định cấp giấy phép xuất nhập khẩu hóa chất

Tại báo cáo chuyên đề 2 về quy định cấp giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu hóa chất Bảng 1,2,3, Cục trưởng Phùng Mạnh Ngọc cũng thông tin những yêu cầu chung về nhập khẩu, xuất khẩu hóa chất Bảng.

Theo đó, trước hết, tổ chức, cá nhân nhập khẩu, xuất khấu hóa chất Bảng phải có giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp. Giấy phép nhập khẩu, xuất khẩu hóa chất Bảng là điều kiện để thông quan khi nhập khẩu, xuất khẩu hóa chất Bảng

Hai là, tổ chức, cá nhân chỉ được phép nhập khấu hóa chất Bảng để kinh doanh sau khi được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép kinh doanh hóa chất Bảng.

Ba là, tổ chức, cá nhân nhập khẩu, xuất khẩu hóa chất Bảng thực hiện các quy định về báo cáo tại Điều 23, 24 và 25 Nghị định này; thực hiện các quy định về thanh tra, kiểm tra tại Điều 34 và 35 Nghị định này.

Bốn là, tổ chức, cá nhân nhập khẩu hóa chất Bảng để sử dụng trong quá trình sản xuất phải thực hiện các yêu cầu quy định tại Điều 21 và 22 Nghị định này.

Năm là, tổ chức, cá nhân đã được cấp Giấy phép nhập khẩu hóa chất Bảng không phải thực hiện các quy định về khai báo hóa chất thuộc Danh mục hóa chất phải khai báo theo quy định của Luật Hóa chất và Nghị định số 113/2014/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 82/2022/NĐ-CP.

Sáu là, miễn trừ cấp Giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu đối với hóa chất Bảng 2 và hóa chất Bảng 3 có nồng độ dưới 1%.

Ngoài ra, Cục trưởng Phùng Mạnh Ngọc cũng đã có báo cáo về kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất độc cấp tỉnh và kế hoạch xử lý hóa chất độc tồn dư của chiến tranh.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp và xác lập rõ ràng, cụ thể chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp chính quyền là nhu cầu khách quan, tất yếu, phù hợp với xu thế phát triển của khu vực và thế giới.

Thực tiễn từ các quốc gia phát triển đã chứng minh, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã phát huy vai trò, hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước cần bảo đảm trao nhiều quyền hơn, trách nhiệm hơn cho các địa phương - nơi trực tiếp tiếp cận doanh nghiệp, thị trường và người dân để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển ở từng vùng miền.

Nhận thức được tầm quan trọng đó, thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương chính sách, quyết sách quan trọng về đổi mới, sắp xếp bộ máy và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.