Malaysia xây “nhà ở trên nhà ga” vì một cuộc sống chất lượng hơn

Theo tuyên bố mới đây của Thủ tướng Anwar Ibrahim tại Diễn đàn học giả Malaysia MADANI (FIM) lần thứ 6 với chủ đề “Giao thông cho người dân: Cân bằng giữa khả năng chi trả, chất lượng và tính bền vững của giao thông công cộng”, chiến lược phát triển nhà ở nói trên không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân, đặc biệt là nhóm có thu nhập thấp mà còn mở đường cho việc phát triển đô thị bền vững và có tổ chức hơn.

Những dự án xây nhà ở phía trên các nhà ga xe lửa được trông đợi sẽ giúp giảm tình trạng tắc nghẽn giao thông vì sự tiện ích sẽ thúc đẩy việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng của người dân. Người mua nhà nhờ đó cũng tiết kiệm được khoản tiền đáng kể do giá nhà giảm. Dự án không chỉ bao gồm nhà ở công cộng mà còn có cả nhà ở thương mại. "Đây là giải pháp đồng bộ để giảm tắc nghẽn giao thông và tối ưu hóa quỹ đất đô thị”, theo Thủ tướng Anwar.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim (bên trái) tham quan mô hình quy mô dự án Kota Madani. Ảnh: Malaymail.com

Bộ trưởng Bộ Giao thông Malaysia Anthony Loke Siew Fook khẳng định, động thái này đánh dấu một "sự thay đổi chính sách lớn" hướng tới phát triển nhà ở giá rẻ gần các ga LRT và MRT, với mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào ô tô và giúp nhà ở trở nên dễ tiếp cận hơn.

Một điểm nhấn đặc biệt của chiến lược là việc quy hoạch các "trường học thẳng đứng" nhằm tối ưu hóa diện tích. Đây là mô hình giáo dục tích hợp trong các tòa nhà dân cư cao tầng tại những khu đô thị mới như Kota Madani ở Putrajaya và Penang. Tại đây, không gian sinh hoạt và học tập được phân tầng rõ ràng, có vườn tầng và bãi đậu xe ngầm. Mỗi trường sẽ có thang máy riêng biệt để bảo đảm an toàn cho học sinh. Cụ thể các bãi đậu xe sẽ nằm dưới lòng đất. Tầng dân cư sẽ là một khu vườn thích hợp, trong khi trường học sẽ nằm ở phía trên. Thang máy chỉ dành riêng cho mục đích sử dụng của trường. Vì vậy, người dân có thể đi bộ từ tầng 14 xuống trường mẫu giáo hoặc trường học. Việc xây dựng sẽ phải tuân theo các điều kiện và tiêu chuẩn hết sức nghiêm ngặt.

Hiện nay các cơ quan chức năng liên quan đang xem xét một kế hoạch nhằm giảm hoặc xóa bỏ bãi đậu xe tại các căn hộ gần nhà ga xe lửa nhằm giảm đáng kể việc người dân sử dụng ô tô cá nhân. Tâm lý “phải có xe riêng” vốn đã ăn sâu trong văn hóa đô thị Malaysia và để thay đổi nó không phải dễ dàng ở quốc gia này.

Trong dự án Kota Madani Putrajaya chuẩn bị được triển khai, sẽ có 10.000 đơn vị nhà được xây dựng. Trong đó bao gồm các trường học thẳng đứng, trạm cứu hỏa và phòng khám, vì vậy, mọi người sẽ không phải chịu chi phí đi lại, đồng thời cũng giảm gánh nặng cho giao thông công cộng. Những nơi này sẽ có trường học, phòng khám và trạm cứu hỏa theo chiều dọc tích hợp, được thiết kế để tạo ra các cộng đồng tự cung tự cấp và giảm sự phụ thuộc vào giao thông.

Khu đô thị Kota Madani phát triển theo chiều dọc này sẽ tích hợp trí tuệ nhân tạo, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiệu suất cao và hệ thống giao thông xanh-một phần trong nỗ lực xây dựng một thành phố ít carbon, bền vững và an toàn.

Hiện nay tại Malaysia đã có nhiều đề xuất về việc xây dựng nhà ở ngay tại các nhà ga, song điều này đòi hỏi chính phủ cần sửa đổi một số quy định pháp lý hiện hành và việc này đang được thực hiện nhằm đồng bộ với định hướng xây dựng nhà ở gắn với hệ thống giao thông công cộng.

Malaysia thúc đẩy sáng kiến trong bối cảnh tỷ lệ sử dụng giao thông công cộng chỉ đạt 20%, trong khi tắc nghẽn và ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng tại các đô thị lớn như Kuala Lumpur, Johor Bahru, Penang... Hiện nước này đang nỗ lực thực hiện cam kết nâng cao tỷ lệ người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng. Tỷ lệ 20% sử dụng phương tiện giao thông công cộng ở Malaysia thấp hơn nhiều so với mục tiêu 40% đề ra trong chính sách giao thông quốc gia giai đoạn 2019-2030.

Việc chuyển đổi sang mô hình tích hợp nhà ở với hệ thống giao thông công cộng không phải là mới trên thế giới, đã được nhiều nước như Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Hà Lan triển khai thành công từ lâu và đối với Malaysia được xác định là “không thể trì hoãn thêm”.

MAI NGUYÊN