Chính trường Pháp chồng chất khó khăn

Thủ tướng Francois Bayrou đã đặt cược tương lai của mình vào một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm chưa từng có, đánh cược rằng các nhà lập pháp sẽ ủng hộ nỗ lực cắt giảm chi tiêu sâu rộng của ông để kiềm chế nợ công đang tăng vọt của Pháp. Tuy nhiên, thay vì tạo đồng thuận, kế hoạch này lại vấp phải phản đối dữ dội. 

Theo Euronews, kế hoạch ngân sách mới của ông Bayrou bao gồm loạt biện pháp thắt chặt chưa từng có như cắt giảm 43,8 tỷ euro chi tiêu công, bãi bỏ 2 ngày nghỉ lễ, đóng băng một phần lương hưu, hạn chế đầu tư cho giáo dục, y tế và chuyển đổi xanh. Ông cảnh báo nợ công đã lên tới 114% tổng sản phẩm trong nước (GDP) và thâm hụt ngân sách gần 6% đang đe dọa trực tiếp đến nước Pháp. Dẫu vậy, kế hoạch này đã bị chỉ trích là thiếu công bằng, xa rời thực tế.

Thủ tướng Pháp Francois Bayrou phát biểu trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội ngày 8-9. Ảnh: Reuters

Việc cắt giảm đồng loạt ở các lĩnh vực nhạy cảm càng khoét sâu khoảng cách giữa chính phủ và xã hội. Cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đã tạo cơ hội để các phe cánh tả và cực hữu nắm bắt cơ hội phế truất ông. Với tỷ lệ 194 phiếu ủng hộ và 364 phiếu chống, Thủ tướng Francois Bayrou đã thua trong “ván cược” này và buộc phải ra đi.

Thất bại của ông Bayrou báo hiệu nguy cơ bế tắc lập pháp kéo dài tại nền kinh tế lớn thứ hai Liên minh châu Âu (EU), vốn đang đối mặt với thâm hụt ngân sách và các thách thức quốc tế như xung đột ở Ukraine, Gaza hay sự thay đổi ưu tiên chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Văn phòng Tổng thống Pháp cho biết, Tổng thống Emmanuel Macron sẽ bổ nhiệm một thủ tướng mới sau khi ông Bayrou từ chức, thay vì lựa chọn bầu cử sớm. Cũng theo văn phòng này, Thủ tướng Francois Bayrou đã đệ đơn từ chức lên Tổng thống Emmanuel Macron vào ngày 9-9. Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy hai năm qua, Pháp đã có tới 3 chính phủ lần lượt ra đời rồi sụp đổ-minh chứng rõ ràng cho tình trạng bất ổn chính trị ngày càng trầm trọng tại đất nước hình lục lăng.

Những xáo trộn trên chính trường Pháp được giới quan sát cảnh báo sẽ khiến nền kinh tế nước này đối mặt với nguy cơ rơi vào khủng hoảng tài chính sâu hơn nữa. Giới đầu tư quốc tế lo ngại Pháp có thể không thông qua kịp thời ngân sách năm 2026, đối mặt nguy cơ bị hạ bậc tín nhiệm hoặc phải vay mượn với lãi suất cao.

Bên cạnh đó, ai sẽ là người kế nhiệm ông Bayrou cũng là vấn đề đau đầu với Tổng thống Emmanuel Macron. Hiện nay, có một số nhân vật đã được nhắc tới cho vị trí Thủ tướng Pháp như Bộ trưởng Bộ Tư pháp Gerald Darmanin, Bộ trưởng Bộ Quân đội Sebastien Lecornu, nhưng Bộ trưởng Bộ Lao động, Y tế, Đoàn kết và Gia đình Catherine Vautrin được coi là có triển vọng hơn cả.

Một kịch bản khác được nhắc tới là ông Macron sẽ chọn một thủ tướng cánh tả nhưng không phải thành viên Đảng Xã hội và có thể được liên minh trung dung cầm quyền của ông Macron chấp nhận. Trong trường hợp này, những gương mặt được nhắc tới có Nghị sĩ Raphael Glucksmann hoặc cựu Thủ tướng Bernard Cazeneuve, người từng là thành viên Đảng Xã hội.

Theo giới phân tích, dù thủ tướng tiếp theo của nước Pháp là ai, người đó cũng sẽ phải đối diện với một quốc hội bị chia rẽ, nơi không đảng nào chiếm được đa số, cùng một xã hội đang sục sôi phản đối. Việc thành lập một chính phủ ổn định được dự báo sẽ rất khó khăn. Điều này cũng là mối lo ngại với Tổng thống Emmanuel Macron. Theo tờ Political, tỷ lệ ủng hộ dành cho tổng thống đã giảm xuống mức thấp nhất từ trước đến nay. Các khảo sát cho thấy ông không còn giữ được mức tín nhiệm như khi tái đắc cử nhiệm kỳ 2.

Trên bình diện quốc tế, sự bất ổn tại Paris cũng gây tác động lan tỏa ra châu Âu. Trong bối cảnh EU đang phải đối mặt với nhiều thách thức, một nước Pháp không có chính phủ ổn định khiến vai trò lãnh đạo truyền thống của Paris trong EU suy yếu.

BẢO CHÂU